شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر تاخیرات پروازی و ارائه راهکاری جهت کاهش تاخیر پروازها در ایران determination of root causes of flight delays and introducing a method of mitigation of flight delays in iran

مدتی است که تاخیرات پروازی و مشکلاتی که این مهم برای مسافران پیش می آورد اذهان فعالان صنعت گردشگری بالاخص زیر شاخه این حوزه صنعت حمل و نقل و عامه مردم را به خود معطوف داشته است. بر این اساس هدف این پژوهش بررسی عوامل موثر بر تاخیرهای پروازی و راهکارهای کاهش آنها است. جامعه مورد مطالعه، شامل کلیه مدیران و کارشناسان ارشد فرودگاه های مهرآباد و امام خمینی (ره) در سال 1392 می باشد که به روش نمونه گیری در دسترس به تعداد 25 نفر انتخاب شدند. روش تحقیق کیفی می باشد و به منظور جمع آوری داده ها از مصاحبه ساختارمند استفاده شده است. در این تحقیق با رضایت مصاحبه شوندگان، مصاحبه گر نظرات آنها را درمورد هریک از موارد ذکر شده در متن پرسشنامه ساختار یافته، علامت گذاری و یاداشت کرد. بعد از اتمام مصاحبه نیز فرمی که برای تعیین راهکارهای کاهش تاخیرات پروازی تنظیم شده بود در اختیار پاسخگویان قرار داده تا آن را کامل کنند. بررسی داده های گردآوری شده با نرم افزار 19spss و به صورت توصیفی انجام پذیرفت. یافته های این پژوهش نشان داد از نظر بیشتر مصاحبه شوندگان عوامل سازمانی بیشترین تاثیر را در تاخیرات پروازی در ایران داشته و سپس به ترتیب عوامل انسانی، عوامل ماشینی و عوامل طبیعی در تاخیرات پروازی در ایران تاثیر دارند. امروزه اکثر فرودگاه های دنیا، با معظل تاخیر پروازها روبرو هستند. بعضی از هواپیماها به دلایل گوناگون در برنامه نشست و برخاست خود دچار تاخیر می شوند. تاخیرات ایجاد شده در پروازهای ورودی یک هواپیما، سبب تاخیر در زمان برخاست آن هواپیما در مسیر بعدی خود می گردد. از آنجا که برنامه زمانبندی پروازها، امکانات فرودگاهی بر مبنای برنامه زمانبندی پروازها تنظیم و ارائه می شوند، در صورت تاخیر پرواز یک هواپیما، استفاده از امکانات فرودگاهی نیز دچار اختلال می گردد و همین امر موجب اختلال پروازی سایر پروازهای آن فرودگاه می شود. هر چه میزان تاخیرات پروازی کاهش یابد، بهره وری صنعت حمل و نقل هوایی کشور افزایش می یابد. از آنجا که عوامل متعددی برتاخیرات پروازی تاثیر می گذارند, لذا اهمیت شناخت این عوامل را در کاهش تاخیرات پروازی نمی توان نادیده گرفت. تا کنون در کشور ما، روش های مختلفی جهت کنترل و مدیریت تاخیرات تبیین و اجرا شده است که مهمترین آن روش سنتی تشکیل جلسات و ایجاد طوفان فکری است. در این تحقیق ,پس از بررسی عوامل اثرگذار بر تاخیرات پروازی در ایران و نیز پیامدهای آن , به مطالعه راهکارهای علمی و عملی ودر نهایت , ارائه روشی نظام مند و مدیریتی برای کاهش تاخیرات پروازی خواهیم پرداخت بطور کلی عوامل موثر در تاخیرات پروازی را می توان به چهار صورت تقسیم بندی کرد : عوامل طبیعی: مهمترین مسئله ای که ممکن است باعث اختلال در برنامه پروازی و بروز تاخیرات گردد وضعیت جوی فرودگاهها در مقصد، مبداء یا در مسیر است. عوامل ماشینی: هواپیما بعنوان یکی از مهمترین عوامل ایجاد تاخیر مطرح و آمادگی و شرایط ناوگان شرکتهای هواپیمایی را در بردارد، زیرا هواپیما ممکن است به هر دلیل (کنسلی،کمبود قطعات یدکی،عدم همکاری فنی کمپانیهای خارجی ) دچار عیب فنی یا زمین گیر شود (رضوانی، 1391). زمین گیر شدن هواپیما نیز در حالتهای گوناگون پیامدهای متفاوت خواهد داشت که هرکدام به نوعی در تاخیرات تاثیر خواهد گذاشت عوامل انسانی: یکی دیگر از عوامل تاخیرات، عامل انسانی است که می توان عنوان کرد تا حدود زیادی این فاکتور قابل کنترل است (رضوانی، 1391) عوامل سازمانی: عوامل سازمانی بطور کلی می تواند بخشی یا مجموعه ای از عوامل فوق الذکر باشد که می تواند باعث تاخیرات شود که از آن جمله می توان وضعیت کلی یک سازمان در جهت تعداد ناوگانهای هواپیمایی را ارزیابی کرد، در صورت داشتن هواپیمای رزرو و امکان جابجایی مناسب تر، برنامه ریزی هموارتر در جهت ارائه خدمات بهینه انجام می شود و می توان از بروز تاخیراتی که ناشی از کمبود ناوگان هوایی است، جلوگیری کرد.